Dlaczego wosk sojowy pęka przy knocie? Jak temu zaradzić?

Tworzenie świec sojowych to sztuka wymagająca precyzji i znajomości właściwości wosku. Choć może wydawać się prostym zajęciem, początkujący rękodzielnicy często borykają się z problemami wpływającymi na końcową estetykę produktu. Szczególnie nieestetyczne i problematyczne są pęknięcia w okolicy knota, które mogą wpływać na jakość spalania i wygląd gotowego produktu. W tym artykule wyjaśnimy, dlaczego świeczka pęka przy knocie oraz jak temu skutecznie zapobiegać. Jeśli więc tworzysz rękodzieło i dotyczy Cię ten problem, zapraszamy do lektury!

Dlaczego wosk pęka przy knocie?

Pękanie wosku sojowego przy knocie to częsty problem, z którym mierzą się zarówno początkujący, jak i doświadczeni rękodzielnicy. Może ono wynikać z wielu czynników, takich jak nieodpowiednia temperatura zalewania, zbyt szybkie chłodzenie, niewłaściwy dobór wosku czy błędy w stabilizacji knota. Jednak dlaczego pęknięcia najczęściej pojawiają się właśnie w tym miejscu, a nie np. na bokach świecy?

Dlaczego pęknięcia koncentrują się wokół knota?

Główną przyczyną jest sposób, w jaki wosk stygnie i kurczy się podczas procesu zastygania. Knot działa jak punkt centralny, wokół którego wosk formuje się i twardnieje. W przeciwieństwie do boków świecy, gdzie wosk stygnie w sposób bardziej równomierny, obszar wokół knota jest podatny na nierównomierne naprężenia.

Wosk podczas schładzania kurczy się, a knot stanowi barierę dla tego procesu, ponieważ jest sztywnym elementem zanurzonym w półpłynnej masie. Tworzy się wówczas różnica w napięciu – wosk na zewnętrznych krawędziach może kurczyć się szybciej niż wosk otaczający knot, co prowadzi do powstawania pęknięć. Można to porównać do tafli lodu na jeziorze – jeśli woda zamarza nierównomiernie, lód zaczyna pękać w miejscach największego naprężenia.

[product id="3849, 3850, 3770, 1747" slider="true" onlyAvailable="true"]

Główne przyczyny pękania wosku sojowego przy knocie

Zastanawiasz się, dlaczego wosk pęka, a Twoje prace nie wyglądają, tak jak oczekujesz, choć wkładasz w nie wiele serca? Jak już zostało wspomniane, przyczyny mogą być różne. Poniżej przedstawiamy najbardziej prawdopodobne z nich.

Przegrzewanie wosku a prawidłowa temperatura topnienia wosku sojowego

Każdy wosk ma swoją optymalną temperaturę topnienia, która w przypadku wosku sojowego wynosi zwykle nie więcej niż 70 stopni Celsjusza. Jeśli podgrzejesz go zbyt mocno (np. powyżej 85°C), wosk traci swoje właściwości fizyczne – staje się mniej elastyczny, bardziej kruchy i podatny na pękanie.

Przegrzanie może również spowodować częściową degradację naturalnych składników wosku, co sprawia, że podczas stygnięcia nie kurczy się on równomiernie. Efekt? Pęknięcia, szczególnie w miejscach, gdzie dochodzi do największych naprężeń – czyli wokół knota. Aby kontrolować temperaturę topnienia wosku sojowego, wystarczy zwykły kuchenny termometr.

Zbyt wysoka temperatura zalewania

Oprócz temperatury topnienia istotne znaczenie ma temperatura zalewania świecy. Dla większości wosków sojowych jest to około 50-55 stopni Celsjusza. Jeśli wosk zostanie wlany do słoiczka, gdy jest zbyt gorący, może dojść do nierównomiernego stygnięcia, co prowadzi do powstawania pęknięć, zapadnięć i oddzielania się wosku od ścianek naczynia. Gwałtowne chłodzenie gorącego wosku skutkuje naprężeniami wewnętrznymi i widocznymi uszkodzeniami powierzchni świecy. Aby temu zapobiec, zaleca się stopniowe ostudzenie wosku przed zalaniem, a także podgrzanie naczynia, np. za pomocą suszarki do włosów.

Źle naprężony knot

Bawełniany knot musi być odpowiednio naprężony! Jeśli jest zbyt luźny i przesuwa się podczas zalewania i stygnięcia, może to powodować nierównomierne zastyganie wosku wokół niego. Aby temu zapobiec, wystarczy używać stabilizatorów knota, czyli patyczków z otworem, przez który przewleka się knot. Należy także pamiętać, by nie manipulować knotem podczas zastygania świecy, ponieważ każda zmiana jego pozycji może powodować powstawanie nowych naprężeń i pęknięć.

Niewłaściwy wybór wosku

Nie każdy wosk sojowy nadaje się do zalewania świec w pojemnikach. Niektóre mieszanki są przeznaczone wyłącznie do świec wolnostojących. Wosk do świec zalewanych jest bardziej miękki i elastyczniejszy, co pozwala mu lepiej przylegać do ścianek naczynia i knota. Wosk do świec wolnostojących ma z kolei twardszą konsystencję, wyższą temperaturę topnienia i właściwości, które sprawiają, że łatwo oddziela się od silikonowych form. Jednocześnie jest bardziej podatny na pękanie, gdy zostanie użyty w szklanym pojemniku. Aby uniknąć tych problemów, należy czytać zalecenia producenta, dotyczące sposobów wykorzystania danego wosku.

[product id="3419, 3949, 3882" slider="true" onlyAvailable="true"]

Przestawianie świecy niedługo po zalaniu

Świeżo zalana świeca jest szczególnie podatna na pęknięcia, dlatego nie powinno się jej przenosić i przestawiać z miejsca na miejsce. Jej struktura dopiero się formuje, więc każda zmiana położenia może powodować mikropęknięcia w okolicy knota. Jak temu zapobiec? Pozostaw świecę w jednym miejscu na co najmniej 12-24 godziny. Być może to właśnie przyczyna tego, że Twoja świeczka pęka.

Nadmiar olejków zapachowych i barwników

Zbyt duża ilość dodatków może osłabić strukturę wosku, powodując jego pękanie. Szczególnie problematyczne są olejki zapachowe w nadmiernej ilości oraz barwniki parafinowe. W większości przypadków nie należy przekraczać 6-12% olejków w stosunku do masy wosku. Zalecana ilość barwnika to z kolei około 0,1-0,2 % masy.

Dodatkowe wskazówki, jak uniknąć pękania wosku sojowego

Jeśli chcesz tworzyć perfekcyjne świece sojowe, warto zastosować kilka dodatkowych technik, które pomogą uniknąć pęknięć i poprawią ogólną jakość gotowego produktu.

• dokładne mieszanie wosku – zanim wosk zostanie zlany do naczynia, trzeba go delikatnie wymieszać, aby równomiernie rozprowadzić wszystkie składniki. Należy jednak unikać zbyt intensywnego mieszania, które może wprowadzić do wosku pęcherzyki powietrza, powodujące nierówną powierzchnię.
• prawidłowe przechowywanie świec – gotowe świece sojowe powinny być przechowywane w suchym miejscu i w temperaturze pokojowej. Przechowywanie ich w zimnym otoczeniu, a następnie nagłe wystawienie na ciepło może powodować, że wosk pęka przy knocie.
• testowanie różnych metod zalewania – jeśli mimo przestrzegania wszystkich zasad problem pękania nadal występuje, warto eksperymentować z różnymi temperaturami zalewania, rodzajami knotów i warunkami chłodzenia.

Mamy nadzieję, że ten artykuł rozwiał Twoje wątpliwości i pomoże Ci wyeliminować problem z pękaniem wosku. Powodzenia w tworzeniu pięknych świec – niech każda kolejna wychodzi jeszcze lepiej!